معدن و صنایع وابسته به آن آغازگر بسیاری از کسب‌وکارها و توسعه اقتصادی هستند. فعالیت در این حوزه و تلاش برای ارتقای بهره‌گیری از ظرفیت‌های معدنی به منزله رشد اشتغالزایی در سطح کشور است یا به بیانی دیگر این حوزه از امتیازات ویژه‌ای برای توسعه کارآفرینی برخوردار است. بنابراین می‌توان با ایجاد بستر مناسب برای تداوم تولید، توسعه و همچنین ایجاد استارت‌آپ‌های معدنی، ارزش‌های جدید مادی و معنوی را خلق کرد. علاوه بر این گام‌های موثری در مسیر توسعه اشتغالزایی برداشت. صمت در این گزارش به جایگاه معدن در کارآفرینی پرداخته است.
معدن، آغازگر ۵۰ کسب‌وکار تازه
محمد حیدرزاده، فعال صنعت سرب و روی در گفت‌وگو با صمت ضمن تاکید بر اثربخشی فعالیت‌های معدنی و صنایع وابسته به آن در اشتغالزایی گفت: معدن آغازگر بسیاری از فعالیت‌های صنعتی و اقتصادی است. بهره‌برداری از ظرفیت‌های معدنی امکان ایجاد حدود ۵۰ حیطه کسب‌وکار و جایگاه شغلی را فراهم می‌کند. معدن نخستین حلقه در زنجیره تولید است. محصول تولیدشده در این حلقه در ادامه زنجیره مصرف می‌شود و ضامن تداوم تولید در سایر حلقه‌ها و ارزش‌آفرینی هرچه بیشتر است. حیدرزاده گفت: کشور ما از ذخایر قابل‌توجه معدنی برخوردار است. در این میان گاه شاهد هستیم فعالان معدن و صنایع معدنی درصدد بهره‌گیری از این ذخایر باهدف توسعه کسب‌وکار خود برمی‌آیند اما با چالش‌های جدی در مسیر اجرای آن روبه‌رو می‌شوند. به‌عنوان‌مثال، سازمان حفاظت محیط‌زیست یا منابع طبیعی موانع جدی در مسیر کسب‌وکارهای معدنی ایجاد می‌کنند. این موانع همچون سدی در مقابل کارآفرینی، توسعه تولید و به دنبال آن اشتغالزایی واقع شده‌اند. در چنین شرایطی مدیران ارشد باید اولویت میان توسعه کسب‌وکارهای معدنی و صنایع وابسته به آن و محیط‌زیست را انتخاب کنند. این انتخاب و دیدگاه‌های متفاوتی که درباره آن وجود دارد در طول سال‌های گذشته شروع فعالیت‌های جدید معدنی را بسیار دشوار کرده است. وی افزود: بررسی تجربه جهانی حکایت از آن دارد که کشورهای توسعه‌یافته، ابتدا رونق تولید، درآمدزایی و ایجاد کسب‌وکارهای تازه را هدف قرار داده‌اند؛ در ادامه نیز برای حفاظت از محیط‌زیست قدم‌های مثبتی برداشته‌اند. اما در کشور ما قبل از اینکه اثرات یک فعالیت معدنکاری بر محیط‌زیست بررسی شود، سازمان‌ها و نهادهای مربوط از صدور هر نوع مجوزی برای آغاز به کار یک کسب‌وکار جدید خودداری می‌کنند چراکه به‌صورت پیش‌فرض اعتقاد دارند هر نوع فعالیت معدنی یا فرآوری به‌منزله وارد آوردن خطرات جدی برای طبیعت است. این تفکرات در طول سال‌های گذشته زمینه معطل شدن سرمایه‌های قابل‌توجهی را فراهم کرده، تولید را به تعویق انداخته، نرخ بیکاری را افزایش داده و از سهم معدن و صنایع معدنی در تولید ناخالص داخلی کاسته است. این فعال صنعت سرب و روی گفت: رفع موانع یادشده در مسیر کارآفرینان بخش معدن و صنایع وابسته به آنها ضروری به نظر می‌رسد. رفع این چالش‌ها قدم نخست برای شروع کسب‌وکاری تازه در حوزه معدن و صنایع معدنی است. به‌علاوه آنکه می‌توان با برآوردی میان هزینه و منفعت یک کار، راه‌حلی درست اتخاذ کرد. تجربه آغاز به کار فعالیت‌های معدنی و احداث واحدهای فرآوری حکایت از ایجاد تحول و بهبود در زندگی مردم محلی آن منطقه دارد. در سایه بهره‌گیری از این ظرفیت‌ها و شروع کسب‌وکارهای تازه، بسیاری از مردم منطقه مشغول به کار می‌شوند و رفاه عمومی بهبود می‌یابد.
استارت‌آپ‌ها و کارآفرینی
سعید برزگر، کارشناس صنایع معدنی در گفت‌وگو باصمت درباره اهمیت و اثرگذاری نقش استارت‌آپ‌ها در حوزه کارآفرینی اظهارکرد: ایران از ظرفیت‌های ویژه‌ای در حوزه ذخایر معدنی برخوردار است. وجود منابع غنی انرژی در کنار این ذخایر، زمینه رشد و توسعه صنایع معدنی را در کشور فراهم می‌آورد، بنابراین این حوزه امتیازات ویژه‌ای برای توسعه کارآفرینی دارد. ایجاد استارت‌آپ‌های معدنی از یک‌سو زمینه کارآفرینی را فراهم کرده و از سوی دیگر، به رشد و توسعه این بخش کمک می‌کند. درواقع می‌توان با بهره‌گیری از ظرفیت‌های این حوزه و سرمایه‌های ملی، ارزش‌های جدید مادی و معنوی را خلق کرد. وی گفت: تداوم فعالیت استارت‌آپ‌ها به الزاماتی نیاز دارد. اغلب این کسب‌وکارها با همت فعالان بخش خصوصی شکل می‌گیرند و تداوم فعالیت آنها به حمایت‌های مالی نیاز دارد. فعالیت‌های استارت‌آپی اغلب دربردارنده ایده‌های نوین هستند؛ بنابراین سیاست‌گذاران از آنها حمایت کنند. در همین حال، با اعلام فراخوان عمومی زمینه جذب افراد متخصص را فراهم می‌کنند. وی افزود: استارت‌آپ‌های معدنی در حوزه‌های مختلفی همچون مدیریت پروژه و اداره معدن، شناسایی جانمایی ذخایر و… کارآیی دارند. بهره‌گیری از توان استارت‌آپ‌ها کمک ویژه‌ای به تسهیل و توسعه اکتشاف خواهد کرد. هرچند فعالیت این بخش به توان مالی نیاز دارد و خود استارت‌آپ‌ها از عهده تأمین آن برنمی‌آیند. به‌علاوه آنکه ایجاد استارت‌آپ‌ها قرار نیست به معجزه اقتصادی در کشور منجر شود و تمام چالش‌های اقتصادی یک بخش را برطرف کند. این کارشناس اقتصاد با اشاره به تجربه عملکردی استارت‌آپ‌های معدنی گفت: بررسی عملکرد استارت‌آپ‌ها در کشورهای گوناگون در حوزه معدن و صنایع‌معدنی به شناخت هرچه بیشتر و قوی‌تر فعالان و سیاست‌گذاران این حوزه منجر می‌شود. الگوبرداری از سابقه سایر کشورها در بهره‌گیری از این کارآفرینی نوین در حوزه معدن، کمک بسزایی در موفقیت کسب‌وکارهای نوپا می‌کند.
توسعه معدن با کارآفرینان جدید
برزگر افزود: ایجاد و توسعه استارت‌آپ‌های معدنی تأثیر بسزایی بر توسعه بخش معدن دارد. در همین حال می‌توان از برقراری ارتباط ماشین‌آلات با کمک سیستم بی‌سیم و کنترل اطلاعات، نظارت معدن با کمک پهپاد، استفاده از ماشین‌آلات معدنی بدون راننده، دستگاه‌های نوین اکتشاف کنترل از راه دور، مدل‌سازی عددی برای کشف ذخایر عظیم معدنی و… به‌عنوان اقداماتی نام برد که در سایه فعالیت استارت‌آپ‌ها رایج شده‌اند. تصویرسازی سه‌بعدی، حفاری براساس تحلیل تکنیکال بازار و… از دیگر فعالیت‌های استارت‌آپی است که در ادامه بهره‌گیری از نرم‌افزارهای معدنی نیز موردتوجه قرار دارد. این نرم‌افزارها آنالیز پیشرفته انجام می‌دهند؛ یعنی به کمک آنها می‌توان اطلاعات جامعی را در زمینه ذخایر معدنی و تطابق این ذخایر با وضعیت بازار جهانی به‌دست آورد. درواقع به شما پیشنهاد می‌شود با توجه به شرایط موجود، روند قیمت‌ها، نیاز بازار و سایر شاخصه‌های لازم، اکتشاف و استخراج کدام منابع در اولویت قرار دارند. هوش مصنوعی هم از دیگر مواردی است که کاربرد فراوانی را در فعالیت‌های بخش معدن و صنایع‌معدنی داشته است. تولید معدنی با هوش مصنوعی در ارتباط با لاستیک ماشین‌آلات معدنی مانند کامیون و دامپتراک و… کاربرد دارد. به‌عنوان مثال، چنانچه سنگ بزرگی در مسیر این ماشین‌آلات قرار گیرد، گزارش آن به مرکز ارسال می‌شود تا با برداشتن آن سنگ یا هر مانع دیگری، مانع آسیب‌رسانی به تایرها شود. در همین حال مانیتور کردن سیستم بازیافت، تصفیه آب و مدیریت پسماندها نیز با بهره‌گیری از این کارآفرینی جدید و در قالب استارت‌آپ‌ها ممکن شده است.
سخن پایانی
معدن آغازگر بسیاری از فعالیت‌های صنعتی و اقتصادی و همچنین بستری برای کارآفرینی است. تکیه بر ظرفیت‌های این بخش محرک تولید، توسعه و اشتغالزایی است. بنابراین انتظار می‌رود ضمن اصلاح سیاست‌های دولتی شاهد بهبود عملکرد صنایع معدنی کشور و نقش‌آفرینی هرچه بیشتر آنها در فرآیند توسعه باشیم.
منبع : سایت روزنامه صمت